مانی بزرگمهر
هر پنجشنبه، طعم سینما را در پرده سینما بچشید!
با طعم سینما، سینما را از دریچه ای تازه ببینید!
نقد و بررسی فیلم های مهم تاریخ سینما در طعم سینما
سایه ها
Shadows
کارگردان: جان کاساواتیس
فیلمنامه: جان کاساواتیس، رابرت آلن آرتور
تهیه کننده: موریس مک اندری، نیکوس پاپاتاکیس
بازیگران: بن کاروتر، لیلا گلدونی، هیور هرد
موسیقی: چاراز مینگوس، شافی هادی
مدیر فیلمبرداری: اریک کولمار
تاریخ نخستین نمایش: ۱۱ نوامبر ۱۹۵۹
زمان فیلم: ۸۷ دقیقه
زبان فیلم: انگلیسی
محصول: ایالات متحده
سیاه و سفید
طعم سینما- شماره ۱۵۶- سایه ها (Shadows)
در نیویورک «هیو» برادر بزرگتر یک خانواده سیاهپوست نوازنده «جاز» است. خواهرش «لیلا» درگیر یک رابطه عاطفی است و برادرش بن نیز مشکلات خودش را دارد. «هیو» احساس می کند می تواند جایگاه خیلی بهتری در موسیقی داشته باشد اما رنگ پوست اش در این شهر نژادپرست مانع پیشرفت او شده است. او تلاش می کند زندگی خواهر و برادرش را به مسیر بهتری هدایت کند اما...
گاهی به نظر می رسد یک معنا، یک خیزش، یا جنبش، به عده زیادی آدم که در فاصله دوری از هم زندگی می کنند، الهام می شود و آنها را به کنش های یکسانی درباره یک موضوع یک موضوع مشخص وامی دارد! مثل فیلم برخورد نزدیک از نوع سوم استیون اسپیلبرگ (که دل ام برایش خیلی تنگ شده!) و در آن نیروی عجیبی آدم های مختلفی در مکان های مختلف را وامی دارد به سمت «کوه جادو» بروند.
در سال ۱۹۵۹ چنین رخدادی در حوزه سینما رخ داد! به آدم های مختلفی که جغرافیا یا فرهنگ متفاوتی داشتند الهام شد طور دیگری فیلم بسازند!
در فرانسه ژان لوک گدار از نفس افتاده را ساخت، دوست اش فرانسوا تروفو به سیاقی دیگر چهارصد ضربه را، آلن رنه که اصلاً جزو محفل آنها نبود هیروشیما عشق من را، و در آن سوی اقیانوس اطلس (اتفاقاً در نه لس آنجلس، بلکه در شرق روشنفکر، در نیویورک) جان کاساوتیس سایه ها را ساخت. گویی به همه آنها الهام شده بود باید سینما را از نو تعریف کنند.
در همان سال در نظام استودیویی هم خیزش هایی بزرگ صورت گرفت؛ بن هور ویلیام وایلر تحولی در سینمای حماسی ایجاد کرد و رکورد تصاحب جایزه اسکار را با ۱۱ جایزه شکست و این رکورد تا امروز شکسته نشده و فقط در سال ۱۹۹۷ با فیلم تایتانیک تکرار شد!
آلفرد هیچکاک شمال از شمال غربی را ساخت. امتیاز این فیلم فقط این نیست که در رده ی یکی از بهترین فیلم های هیچکاک قرار می گیرد، بلکه این نیز هست که همانطور که یک بار در مقاله ای مورد اشاره قرار گرفته، آغازگر یک گونه جدید در تاریخ سینماست.
در همین سال اتو پره مینجر تشریح یک جنایت را ساخت. گرچه سالها طول کشید تا منزلت فیلم کشف شود اما فیلم همچنان بی بدیل و خیره کننده است.
اتفاقی که در فرانسه رخ داد به نام «موج نو» شهرت و قوام پیدا کرد و چیزی که جان کاساواتیس در سایه ها آغازگر آن بود معروف شد به «فیلم نیویورکی».
فیلم نیویورکی یا مکتب نیویورک چیزی است که در مقابل فیلم هالیوودی قرار می گیرد. هالیوود در جنوب غربی و نیویورک در شمال غربی ایالات متحده اساساً در دو جغرافیای متفاوت قرار دارند.
سایه ها آغازگر یک گونه ی متفاوت از سینما بود که برخلاف اتفاقی که در فرانسه فرانسه رخ داد و عنوان «موج نو» به آن اطلاق شد، نه درونمایه بلکه جغرافیا معیار نامگذاری آن شد! «فیلم نیویورکی»! کاساواتیس با سایه ها که نه به شکل ۳۵ میلی متری، بلکه به صورت ۱۶ میلی متری فیلمبرداری شد، به شکل خیره کننده ای سینمای مستند را با فیلم داستانی ترکیب کرد. یک ترکیب بی سایقه از سینمای واقعگرا و فیلم داستانی. بخش عمده ای از فیلم بداهه پردازی است. با این حال وقتی فیلم را می بینیم متوجه می شویم نیویورک پیش از سایه ها هرگز در هیچ فیلمی چنین پررنگ ندرخشیده و حتی پس از آن به ندرت مثل این فیلم حضوری مسلط روی پرده سینما داشته است.
سایه ها یک فیلم نیویورکی است و همین کافی بوده اعضای آکادمی اسکار حتی نگاهی هم به آن نیانداخته باشند! آنها اصولاً تا سالیان سال به هر فیلمی که به جای کالیفرنیای خوش آب و هوا یا دشت های گسترده غرب میانه، مسیرش را سوی نیویورک کج کند روی خوش نشان نمی دادند! تأخیری که کارگردانان نیویورکی مثل مارتین اسکورسیزی در دریافت جایزه اسکار داشته اند با حضور نیویورک در فیلمهای آنان بی ارتباط نیست!
بعد از تحریر:
یک)سایه ها پیش درآمد خوبی برای شاهکار کاساواتیس یعنی چهره هاست.
دو)جای جینا رولندز همسر کاساواتیس و همراه همیشگی او در فیلمهایش در سایه ها خالی است.
مانی بزرگمهر
اسفند نود و چهار
برای مطالعه دیگر فیلم هایی که در «طعم سینما» معرفی و بررسی شده اند می توانید اینجا را کلیک کنید
انتشار مقالات سایت "پرده سینما" در سایر پایگاه های اینترنتی ممنوع است. |
|