سرگیجه

نویسنده: دن اویلر

کتاب تک نگاری فیلم سرگیجه را چندی پیش هدیه گرفتم. از زمانی که در نظرسنجی سال 2012 فصلنامه «سایت اند ساوند» سرگیجه جای همشهری کین را تصاحب کرد، حس می کردم رفته رفته از این فیلم بدم می آید! اگرچه تا یادم می آید پیش از آن هم بین انتخاب این فیلم یا شمال از شمال غربی به عنوان بهترین فیلم هیچکاک تردید داشتم! اما تا کتاب را دست گرفتم، و حتی پیش از آنکه آن را ورق بزنم، برق نام مترجمان آن مرا گرفت! دو نفر از «قدیمی ها». دو آدم «نایاب» که امروز دیدن نامشان روی جلد یک کتاب غنیمتی است! پرویز شفا و ناصر زراعتی!

نام این دو نفر برای من خاطراتی از سال های دور را تداعی می کند. (و چه خوب بود پیشگفتاری بر این ترجمه می نوشتند!) پرویز شفا خاطرات ترجمه های دهه ی شصت را برایم زنده می کند. کتاب هایی نظیر «فصلی در سینما»، «سینما سلاح تئوریک»، «سینمای زمان» و البته ترجمه فیلمنامه زنده باد مکزیک سرگئی آیزنشتین. نام ناصر زراعتی پیش از ترجمه های سینمایی اش، برایم تداعی کننده ویراستاری خیره کننده او از بخش نخست کتاب «تفسیرهای زندگی» ویل دورانت است.

پیش از آنکه متن کامل این کتاب درخشان ویل دورانت (ترجمه ابراهیم مشعری) را انتشارات نیلوفر به طور کامل با ویرایش مصطفی رحیمی و منوچهر یزدانی منتشر کند، ناشر دیگری بخش نخست کتاب (نویسندگان انگلیسی زبان) را با همان ترجمه و البته ویرایش ناصر زراعتی به چاپ رسانید. کار زراعتی خیره کننده بود. او چنان آهنگی به متن ویل دورانت بخشیده بود که خواننده را مسحور می کرد. خیلی افسوس خوردم که او متن کامل کتاب را ویرایش نکرد!

... از کتاب «سرگیجه» دور شدم و چاره ای هم نداشتم! کتاب را انتشارات «هرمس» با صفحه بندی خوبی منتشر کرده و برای علاقمندان به سینما (و به خصوص سرگیجه) بسیار خواندنی است. چطور شد که یکی از بهترین فیلم های تاریخ سینما ساخته شد؟ کتاب مراحل انتخاب بازیگران، نوشتن فیلمنامه، فیلمبرداری و اکران فیلم را با جذابیت شرح می دهد. و حتی فصلی را هم به ترمیم فیلم در دهه 1990 اختصاص داده است. بعضی جاهای کتاب حرص علاقمندان فیلم را در می آورد! مثلاً 48 اسم دیگری که کمپانی پارامونت به جای «سرگیجه» به هیچکاک پیشنهاد داده بود! و چقدر استاد سختی کشیده برای ساختن این فیلم و پافشاری روی نظرات پرت و پلا.

به جز توضیحاتی درباره نویسنده کتاب و پیشگفتار مارتین اسکورسیزی و نویسنده کتاب، «سرگیجه» از شش فصل به شرح زیر تشکیل شده است:

1-قدرت و آزادی

2-اصواتی از اعماق تاریکی: نگارش فیلمنامه

3-فیلمبرداری رویا

4-مرحله پس از فیلمبرداری

5-نمایش فیلم و مراحل بعدی

6-فراخوان به زندگی: «سرگیجه» ترمیم می شود

کتاب شامل دو پیوست تحت عنوان «مشخصات کامل فیلم سرگیجه» و «ویستاویژن» است.

به نظرم حتی اگر سرگیجه را خیلی دوست نداشته باشید، می توانید از خواندن این کتاب لذت ببرید!

سرگیجه

نویسنده: دن اویلر

مترجمان: پرویز شفا- ناصر زراعتی

ناشر: هرمس

چاپ اول: 1388

تیراژ: 2000 نسخه

قیمت: 4000 تومان

162 صفحه

غلامعباس فاضلی