فردا (پنجشنبه) بیست‌وهشتمین سالمرگ اورسن ولز، کارگردان صاحب‌نام هالیوود و خالق شاهکار همشهری کین است.

به گزارش ایسنا، جورج اورسن ولز متولد ششم می 1915، از بزرگ‌ترین فیلم‌سازان، فیلم‌نامه‌نویسان، بازیگران و تهیه‌کنندگان سینمای آمریکا بود که به لطف شخصیت و صدای جذاب‌اش و نیز ساخته‌های خلاقانه، یکی از مستعد‌ترین هنرمندان قرن بیستم محسوب می‌شود؛ وی در دهم اکتبر سال 1985 و در سن 70 ساگی در لس آنجلس درگذشت.

سبک خاص فیلم‌سازی، استفاده‌ خلاقانه از نور، بهره‌گیری بی‌نظیر از زاویه‌های دوربین، تکنیک‌های صدابرداری و برداشت‌های بلند ازجمله شاخصه‌های فیلم‌سازی اورسن ولز بودند.

اولین جرقه‌های شهرت ولز در سال 1938 رقم خورد؛ زمانی‌که کارگردانی و روایت داستان رادیویی اقتباس از رمان نبرد دنیاها را به‌ عهده گرفت.

این کارگردان بزرگ سینمای جهان در سال 1941 با ساخت اولین فیلم بلند خود بر اوج قله شهرت ایستاد. همشهری کین که خود وی در آن نقش چارلز فاستر ولز را ایفا کرد، امروزه به عقیده بسیاری از منتقدین بهترین فیلم تاریخ سینمای جهان است که ولز در حالی‌که فقط 25 سال داشت آن را مقابل دوربین برد.

ولز در سال 2002 در دو نظرسنجی جداگانه که ازسوی انجمن فیلم بریتانیا انجام گرفت، به‌عنوان بهترین کارگردان تمام ادوار سینمای جهان انتخاب شد. وی درعرصه‌ بازیگری نیز بسیار مستعد بود، به‌طوری که رتبه‌ شانزدهم فهرست 100 بازیگران برتر تاریخ هالیوود را در فهرست انجمن بازیگران آمریکا در اختیار دارد.

ولز متولد 1915 در ویسکونسین در خانواده‌ای متمول و صاحب نفوذ بود که در چهار سالگی شاهد جدایی پدر‌و‌مادرش بود و در 9 سالگی مادرش را از دست داد. پس از مرگ پدر، وی به اروپا و شهر دوبلین مهاجرت کرد و به عنوان بازیگر تئاتر مشغول به فعالیت شد.

موفقیت او تا آنجا ادامه یافت که به آمریکا رفت و هم‌زمان با اجرای تئاتر، در رادیو شروع به‌کار کرد. اولین فعالیت اورسن ولز در هالیوود، گویندگی نمایش‌نامه رادیویی خانواده رابینسون در سال 1940برای رادیو RKO بود؛ هرچند پیش از آن وی در تلاش برای ساخت اقتباس سینمایی از رمان قلب تاریکی اثر جوزف کونراد بود.

اما در سال 1941 بود که اورسن ولز سومین پیشنهاد ساخت فیلم را به کمپانی RKO ارائه کرد و مورد قبول قرار گرفت که نتیجه‌ آن ساخت شاهکار سینمای جهان یعنی همشهری کین بود. وی با این‌که فقط 25 سال داشت، اما کارگردانی، تهیه‌کنندگی، نگارش فیلم‌نامه و نقش‌آفرینی در این فیلم را به‌عهده گرفت.

این فیلم که ساخت آن 10 هفته به طول انجامید، با حضور معروف‌ترین عوامل فیلم هالیوود، از جمله گرگ تولند ساخته شد که اورسن ولز او را سریع‌ترین فیلم‌بردار هالیوود می‌دانست. همشهری کین در 9 بخش نامزد جوایز اسکار بود که فقط در رشته بهترین فیلم‌نامه‌ اصلی موفق به دریافت جایزه شد.

اگرچه آکادمی اسکار توجه لازم را به این فیلم نداشت، اما همشهری کین توانست در طول سال‌ها به‌عنوان بهترین فیلم تاریخ سینما شناخته شود. هرچند به تاخیر افتادن زمان اکران و توزیع نامناسب فیلم موجب شد تا میزان فروش آن چندان چشم‌گیر نباشد.

در دهه‌ 60 دانشکده‌های فیلم‌سازی از همشهری کین به‌عنوان واحد درسی استفاده می‌کردند و تعدادی از بزرگان سینمای فرانسه چون ژان لوک ‌گدار و فرانسوا تروفو از این فیلم الهام گرفتند.

دومین فیلم بلند اورسن ولز امبرسون‌های باشکوه بود که در سال 1942 براساس کتاب برنده جایزه‌ پولیتزر نوشته «بوت تارکینگتون» ساخته شد. وی علاوه‌بر تهیه‌کنندگی، در این فیلم ایفای نقش نیز داشت.

اورسون ولز فیلم بعدی خود را اثری مستند به نام همه‌اش واقعیت است در برزیل ساخت که نیمی از بودجه یک میلیون دلاری آن را دولت آمریکا متقبل شد. این فیلم به واقع یک تبلیغ دوران جنگ برای دولت آمریکا بود تا کشور‌های آمریکای لاتین را از اتحاد با دیگر قدرت‌ها منع کند.

پس از بازگشت به هالیوود، اورسن ولز با استقبال کمپانی‌های فیلم‌سازی همراه نشد که علت اصلی آن عدم موفقیت دو فیلم قبلی وی بود. به‌همین دلیل بار دیگر به کار در رادیو رو آورد.

از فیلم‌های بعدی اورسن ولز که کارگردانی و بازیگری آن را برعهده داشت می‌توان به غریبه (1946)، بانویی از شانگهای (1948)، آقای آرکادین (1955)، نشانی از شر (1958)، محاکمه (1963)، ناقوس‌های نیمه‌شب (1966)، قصه جاویدان (1968) و برای تقلید (1975) اشاره کرد.

اورسن ولز در سال 1952 جایزه بزرگ جشنواره کن را برای اتللو دریافت کرد. در سال 1959 بهترین بازیگر کن شد و در سال 1966 جایزه بیستمین سال تاسیس جشنواره کن و جایزه بزرگ دستاورد فنی این جشنواره را کسب کرد. در سال 1970 شیر طلای افتخاری ونیز به وی اعطا شد و در سال 1971 جایزه اسکار افتخاری را گرفت.

وی در ادامه موفقیتهایش در سال 1983 جایزه لوچینو ویسکونتی را از جوایز دیوید دوناتلو معروف به اسکار سینمای ایتالیا کسب کرد؛ در سال 1984 جایزه یک عمر دستاورد هنری را از انجمن کارگردانان آمریکا گرفت.

اورسن ولز روز دهم اکتبر 1985 در سن 70 سالگی در لس‌آنجلس درگذشت. وی با وجود آنکه در زمان خود کمتر مورد توجه قرار گرفت، امروزه یکی از کسانی است که از لحاظ جنبه‌های بصری سینما بسیار مورد تحسین است و فیلم همشهری کین او عنوان بهترین فیلم اول یک کارگردان در تاریخ سینما را در اختیار دارد.