اصغر فرهادی نگارش تازه‌ترین پروژه‌اش را به پایان رساند

سال گذشته اصغر فرهادی آماده بود پروژه فیلم اسپانیایی زبانی را با بازی پنه‌لوپه کروز و خاویر باردم جلوی دوربین ببرد اما یکدفعه ساخت این فیلم را به تعویق انداخت و به ایران بازگشت تا فیلم فروشنده را بسازد. فرهادی در توضیح این تصمیم گفته بود: «در واقع تصمیمی غیرمنتظره و غریزی بود. ما لوکیشن‌ها را در اسپانیا در نظر گرفته بودیم اما تصمیم گرفتم به ایران بازگردم و در اینجا فیلمی بسازم.»

از سال 2012 و زمانی که فرهادی جایزه بهترین فیلم خارجی زبان آکادمی اسکار را برای جدایی نادر از سیمین به دست آورد و تاریخ‌ساز شد، حرفه فیلمسازی را خارج از ایران ادامه داد؛ فیلم فرانسوی‌زبان گذشته در پاریس فیلمبرداری شد و برنیس بژو برای ایفای نقش مارین در این فیلم جایزه بهترین بازیگری جشنواره کن 2013 را از آن خود کرد و نامزد جایزه گلدن گلوب شد.

فرهادی پیش از این در مصاحبه با «اعتماد» درباره اینکه چقدر ضروری است هنرمند در فرهنگ و سرزمین خودش باشد و اینکه فاصله از ایران باعث می‌شود مواد فیلمسازی‌اش تغییر کند، گفته بود: «قطعاً فکر می‌کنم که پایم باید همین‌جا باشد. به نظرم هیچ فیلمسازی نمی‌تواند مدعی چنین چیزی باشد مگر اینکه برود در فرهنگی مدت‌ها زندگی کند و همان‌جا بماند و رشد کند. هر فیلمسازی در فرهنگ و زبان خودش می‌تواند تمام توانش را نشان دهد. قرار بود همین فیلم اسپانیایی را ابتدا کار کنم، ولی این کار را نکردم. اول فروشنده را ساختم و گفتم بعد سراغ آن ‌یکی می‌روم. اما اینکه چرا اینجا پشت سر هم کار نمی‌کنم و قصد دارم به بیرون از ایران برای ساخت فیلم بعدی بروم، دلایل مختلفی دارد. از یک‌سو دلایل سینمایی است؛ اینکه بتوانی با یک گروه جدید، در شرایطی متفاوت، تجربه‌ تازه‌ای را کسب کنی. از سوی دیگر دلایلی غیرسینمایی؛ متاسفانه کار کردن من در ایران با حاشیه‌های زیادی همراه شده که گاهی ناچارم فاصله بگیرم و دوباره برگردم.»

اما بار دیگر پروژه بی‌عنوان فرهادی با بازی خاویر باردم و پنه‌لوپه کروز، چند سالی این کارگردان اسکاری را از ایران دور خواهد کرد. او درباره وقفه‌ای که حین ساخت پروژه اسپانیایی‌زبانش افتاد، می‌گوید: «احساس کردم اگر بخواهم سه سال دیگر دور از ایران باشم و فیلم بسازم، خیلی سخت خواهد شد. از بازیگران و تهیه‌کنندگان فیلم خواستم مدتی صبر کنند.» این وقفه کارساز بود؛ فرهادی در ایران مشغول ساخت فروشنده شد، فیلمی که اردیبهشت‌ در بخش رقابتی جشنواره کن روی پرده رفت و جایزه بهترین فیلمنامه‌نویسی را برای فرهادی و بهترین بازیگری را برای شهاب حسینی به ارمغان آورد و در ادامه راه، نماینده ایران در بخش بهترین فیلم خارجی‌زبان اسکار 2017 شد.

حالا که فرهادی کار خود را با فروشنده به اتمام رسانده به فیلمنامه پروژه اسپانیایی‌اش بازگشته است؛ تهیه‌کنندگی این فیلم بر عهده کمپانی «ال دسو» به سرپرستی پدرو و آگوستین آلمادوار و الکساندر ماله-گای در کمپانی فیلم ممنتو است. ماله‌-گای که پیش از این تهیه‌کنندگی دو فیلم گذشته و فروشنده را بر عهده داشته، می‌گوید: پروژه‌ اسپانیایی‌زبان فرهادی برآمده از آرزوی این کارگردان و پنه‌لوپه کروز در همکاری با یکدیگر است. او درباره داستان فیلم به ورایتی گفته است: «این فیلم تریلری روانکاوانه است که گریزی به داستان‌های آگاتا کریستی دارد. فیلمنامه‌‌ این فیلم خواندنی است.»

آگوستین آلمادوار نیز درباره همکاری با اصغر فرهادی گفته است: «این فیلم تقاطعی فرهنگی و صنعتی ایجاد می‌کند که در این زمان بسیار ارزشمند است. ما فیلم‌های فرهادی را تحسین می‌کنیم و در مورد سینما باید بگویم تشابهات و منافع مشترکی را دنبال می‌کنیم. پیش‌از این‌چنین دلبستگی‌ای را به هنرمندان بزرگی همچون گیلرمو دل تورو داشتیم که این دلبستگی به تولید فیلم (ستون فقرات شیطان 2001) منجر شد.»

فرهادی جزییات تازه‌ای درباره این فیلم ارایه نمی‌دهد جز اینکه درباره زندگی روستایی یک زوج است. فرهادی پیش از این نیز بارها رابطه یک زوج را بررسی کرده بود؛ در درام فروشنده واکنش‌های زوجی بی‌قرار را در برابر تجاوز به حریم خصوصی به تصویر کشید. در این فیلم شهاب حسینی و ترانه علیدوستی نقش زوج هنرپیشه‌ای را بازی می‌کنند که حین بازی در نمایش مرگ فروشنده اثر آرتور میلر، زنجیره‌ای از پیشامدهای ناگوار پایه‌های زندگی این زوج را متزلزل می‌کند. فرهادی خود معتقد است هنگام نوشتن فیلمنامه‌ ناخودآگاه به درون‌مایه روابط یک زوج بازمی‌گردد. او در مصاحبه‌ای گفته بود: «نوشتن من همین‌طوری است. مشکلی با آن ندارم. نکته‌ای باستانی و اولیه در مورد رابطه یک زوج وجود دارد که همزمان با مواجه شدن با مشکلات این عصر دستخوش تغییر می‌شوند. رابطه یک زوج احتمالات و فرصت‌های زیادی را برای داستان‌سرایی ایجاد می‌کند.»

 او پیش از این درباره ساخت پروژه اسپانیایی‌زبانش با بازی کروز و باردم گفته بود: «اگر فیلمنامه‌ام را به موقع تمام کنم و از آن رضایت داشته باشم، شخصیت‌های اصلی فیلمم کروز و باردم خواهند بود.» حالا پنه‌لوپه کروز در مصاحبه‌ای که روز یکشنبه در روزنامه اسپانیایی La Vanguardia منتشر شد، تایید کرده است که در این فیلم بازی خواهد کرد: «فرهادی نوشتن فیلمنامه این پروژه را به پایان رسانده است و در این فیلم حضور خواهیم داشت.» کروز درباره این فیلم می‌گوید: «قرار است این فیلم در اسپانیا جلوی دوربین برود اما نمی‌دانیم در کدام شهر. داستان درامی جدی است که برای بازیگرانش یک نعمت است و همکاری با کارگردان جدایی نادر از سیمین شکوهی دست‌نیافتنی است.»

کروز و باردم در حال حاضر در فیلم اسکوبار به کارگردانی آندریا دی استفانو مقابل یکدیگر به ایفای نقش می‌پردازند. این دو از سال 2008 و بازی در فیلم رمانتیک کمدی ویکی کریستینا بارسلونا ساخته وودی آلن با یکدیگر همبازی نشده بودند. کروز فرصت هم‌بازی شدن با همسرش در تازه‌ترین فیلم فرهادی را خارق‌العاده می‌داند و می‌گوید: «هیچ‌کس برنامه‌ریزی‌اش را نمی‌کند و قرار نیست همیشه من و خاویر کنار همدیگر بازی کنیم اما اگر همه‌چیز برای هر دوی ما جور باشد، چرا که نه؟»

گرچه فرهادی زبان اسپانیایی نمی‌داند اما با ساخت فیلم گذشته ثابت کرد از پس ساخت فیلم به زبان خارجی برمی‌آید. انتظار می‌رود فرهادی فیلمبرداری این فیلم را سال آینده میلادی کلید بزند.

بهار سرلک

برگرفته از روزنامه «اعتماد»