پرده سینما
با پخش تیزر تبلیغاتی فیلم «جوخه انتحاری» به کارگردانی دیوید آیر و مشاهده اولین تصاویر پخششده از شخصیتهای منفی داستانهای مصور که کنار هم جمع شدهاند، تصویری متفاوت از شخصیت جوکر تازه سینما به نمایش درآمد. طرفداران «شوالیه تاریکی» نولان هنوز بر این باورند که پس از هیث لجر شخص دیگری توان نزدیک شدن به این کاراکتر محبوب را ندارد و تلاشهای بازیگر نقش جوکر جدید سینما جرد لتو نیز بیهوده و غیرقابل قبول است. این دیدگاه شاید تند بهنظر برسد ولی برای سینماگران و منتقدان سینمایی عکسالعملی دور از ذهن نبوده و از لحظهای که والدین لجر پس از درگذشت وی، جایزه اسکارش را دریافت کردند تمام این مسائل قابل پیشبینی بود. حال که جوکر دیگری متولد شده پیش از برخورد احساسی با این جریان باید دید چه چیزهایی در چنته دارد. در ابتدا باید بهصورت منطقی خاطرنشان کرد که این حق هر بازیگر مستعدی است که برای نقشآفرینی در قالب یک کاراکتر کامل و پیچیده شانس خود را امتحان کند. برای مثال: شخصیت «هملت».
همانطور که میدانید نسخههای متعددی از این شخصیت وجود دارد و با نقشآفرینی هر بازیگر تغییرات محسوس و تفسیر منحصر بازیگر از شخصیت با آن نمایان شده است، حال در فیلم یا روی صحنه تئاتر. ار آنجایی که کاراکتر هملت بسیار غنی و دارای بُعدهای متفاوت است هر بازیگر که سعی در اجرای آن در سینما یا تئاتر را دارد با چالش مهلکی روبهروست و باید سطح عادی بازیگری خود را بالا ببرد تا امکان اجرای این نقش امکانپذیر باشد، زیرا علاوه بر جذابیتهای ظاهری کاراکتر میتوان گفت منبع اصلی برآمده از آن دارای عمق زیادی است که نمیتوان آن را نادیده گرفت.
پس این عاقلانه نیست که عملکرد یک بازیگر را با دیگران مقایسه کنیم بلکه منطق حکم میکند پای صحبت هریک از بازیگران بنشینیم و قضاوت آنها نسبت به کاراکتر و مرجع شخصیت را بشنویم. از این لحاظ کاراکتر جوکر شباهت زیادی به هملت دارد، با این تفاوت که هزاران منبع مختلف درمورد آن وجود دارد، درصورت لزوم میتوان چندین داستان مصور و فیلم انیمیشن درمورد جوکر ارائه داد و متوجه شد که این کاراکتر در هریک از این منابع تفاوتهای چشمگیری با دیگر همتایاناش دارد.
در هر صورت برخی از این تغییرات زیاد هم جالب نیست (میدانستید که منابعی در حال حاضر جوکر را نامیرا کردهاند؟!) اما تنها یک منبع ممتاز برای الهام بخشیدن به بازیگران زیادی که قصد به چالش کشیدن استعدادهای خود را دارند کافیست تا بدون تکرار عملکردهای دیگری، نسخه مختص به خودشان را عرضه کنند و میتوان با قطعیت یادآوری کرد که جوکر سزار رومرو، یک شاهزاده دلقک بود، نسخه جک نیکلسون، یک رئیس مافیایی، جوکر مارک همیل، یک دلقک کاملاً دیوانه و درنهایت نسخه هیث لجر یک مأمور هرج و مرج. ما هنوز بهطور دقیق نمیدانیم نسخهای که جرد لتو ارائه داده است بر کدامیک از ویژگیهای این کاراکتر تکیه کرده است، با رونمایی اولین تصاویر از او شاید بتوان گفت نسخه روانپریش جوکر را شاهد خواهیم بود.
از همین نماهای ارائهشده متوجه چند نکته میشویم که در نسخههای قبل وجود نداشته است، جوکرِ لتو یک قاتل آدمکش است. قتل، شکنجه و ابزاری که از آن استفاده میکند تنها برای سرگرمی و خندیدن وی بهکار میرود، او در ذهن خود مکالمهای برقرار میکند و با صدای بلند میخندد سپس جوکی تعریف کرده و شروع به قهقهه زدن میکند. از سویی تلاش بیشتری نسبت به همتایان پیشین خود میکند تا بتمن را مجبور به لبخند زدن کند.
حال لازم است قسمتی از کتاب مصور «سرزمین متروک» را یادآوری کنم، صحنهای که جوکر با دستهای خالی و یک چوب بیسبال دارودسته خلافکاری را در پارک بیسبال به قتل رساند و تمام مدت در نظرش مشغول انجام ورزش بیسبال است و حتی مفسران، تماشاگران و تمام تشکیلات مسابقه را تصور میکند. او بیاختیار میخندد و در این میان استخوانهای گروه مقابل را میشکند. یک صحنه کاملاً دیوانهوار، صحنهای که هنوز از هیچیک از جوکرهایی که بر پرده سینما دیدهایم سراغ نداریم و باید امیدوار باشیم جرد لتو پرترهای از این نسخه را برای ما به ارمغان آورد و نسبت به کارنامهاش باید مطمئن باشیم که در تواناییهای او برای ایفای چنین نقشی هیچ شکی نیست.
با تمام این تفاسیر پیش از اینکه نقشآفرینی جرد لتو را بپسندیم یا از آن متنفر باشیم، لازم است فیلم را ببینیم و سپس شروع به گلایه کردن از آن کنیم، زیرا هنوز در خاطر داریم که در زمانی نهچندان دور مخاطبان سینما و دوستداران مجموعه داستانهای بتمن پیش از اکران «شوالیه تاریکی» ازحضور هیث لجر در نقش جوکر ناراحت بودند و او ثابت کرد که تمام این هواداران یکطرفه به قاضی رفتهاند و سخت در اشتباهاند. در هر صورت چیزی که مشخص است اشتباه مقایسه جرد لتو با هیث لجر یا نیکلسون است، زیرا درحقیقت باید آنها را با منبع اصلی که کاراکترشان را از آن الهام گرفته و جان بخشیدهاند مقایسه کرد نه با یکدیگر.
جوکر کاراکتری است که در هر صورت راه خود را رفته و به این حرکت ادامه میدهد و در این میان بازیگران سعی در جان بخشیدن به وجوهی مختلف از این شخصیت را دارند و هیچ رقابتی بین آنها در جریان نیست؛ زیرا آنها هیچ وجهی از این شخصیت مشهور را خودشان بهوجود نیاوردهاند و بیشتر در تلاش هستند تا شخصیتی که ما پیش از این با مطالعه کتابهای مصور و تماشای انیمیشنها میشناسیم را در اثری سینمایی عرضه کنند.
دور از ذهن نیست که تفکرات بهشدت طرفدار شخصیتهای فانتزی که ماحصل دنیای پسامدرن است کاراکتری چون جوکر که سوررئال است و بر مرز دیوانگی قدم برمیدارد را دوست داشته باشند و این توقع بهوجود بیاید که حق مطلب درمورد آن گفته شود اما میتوان در یک جمعبندی منطقی بهخاطر داشت این یک وظیفه گذرا برای بازیگرانی که ایفاگر چنین شخصیتهایی هستند است و درصورت شکست در انجام این وظیفه منبع اصلی هنوز پابرجا و محکم در جای خود باقی میماند و میتوان با هر بهانه بهسراغ آن رفته و از جذابیتهای ماندگار کاراکتر مورد علاقه خود لذت ببریم.
فیلم «جوخه انتحاری» توسط دیوید آیر کارگردانی شده است و از میان بازیگران و نقشهایشان میتوان به ویل اسمیت در نقش دِدشات، مارگوت رابی در نقش هارلی کوئین، بن افلک در نقش بتمن، جی هرناندز در نقش ال دیابلو، آدام بیچ در نقش اسلیپ نات و جوئل کینامن در نقش ریک فلگ اشاره کرد. داستان فیلم مربوط میشود به گروهی از محکومین نامآشنا که از سوی دولت مأموریتهایی خطرناک به آنها محول میشود و در ازای آن با اتمام هر مأموریت مقداری از دوران محکومیت آنها کاسته میشود، این اشخاص که اکثر آنها شخصیت منفیهای داستانهای بتمن هستند علاوه بر مواجهه با خطرات خارجی باید توان سازش با یکدیگر در درون گروه را نیز داشته باشند.
● پرده سینما، این مطلب آرش واحدی را برای انتشار از روزنامه صبا برگزید.
انتشار مقالات سایت "پرده سینما" در سایر پایگاه های اینترنتی ممنوع است. |
|