سی و یکمین جشنواره بین المللی فیلم فجر در حالی از راه می رسد که تعداد زیادی از کارگردانان شاخص سینمای ایران در این دوره از جشنواره فیلمی ندارند و به همین دلیل پیش بینی می شود تا جشنواره سی و یکم جشنواره ای کم رمق از لحاظ حضور فیلم های شاخص باشد.

این غیبت کارگردانان شاخص سینمای ایران در بزرگترین رویداد سینمایی کشور طی سال های اخیر بی سابقه بوده است به نحوی که اغلب فیلمسازان نسل اول و میانی سینمای ایران در این دوره از جشنواره هیچ فیلمی ندارند و جایشان در جشنواره از همین حالا خالی است.

ویترین جشنواره سی و یکم فیلم فجر از همین حالا از فیلمسازان مطرح و به نام سینمای ایران خالی است و زینت بخش این ویترین جوانانی هستند که اغلب طی دفعات متمادی فیلم های بد ساخت و بی نگ و لعابی را چه در تلویزیون، چه در سینما و یا شبکه نمایش خانگی تولید کرده اند و به نحوی امتحان خود را به بدترین شکل ممکن در عرصه فیلمسازی پس داده اند!

طی این سال ها اغلب فیلمسازان جوان و تازه کار سینمای ایران که بدون هیچگونه پشتوانه علمی و تجربی پای در عرصه فیلمسازی نهاده اند نشان داده اند که سینمای ایران که اینک به دلیل شرایط بغرنج اقتصادی در آستانه یک بحران قرار گرفته است نمی تواند به آن ها اتکا کند چرا که اکثریت این فیلمسازان جوان ثابت کرده اند جوهره ای ندارند تا بتوان با بیرون کشیدن آن باعث امیدواری برای سینمای ایران شد.

از سوی دیگر سیاست زدگی بی علتی که این روزها سینمای ایران را دربرگرفته و باعث شده تا هر نهاد و ارگانی خود را متولی سینمای ایران بداند و بخواهد روی فیلم ها اعمال ممیزی کند باعث شده تا اکثریت نسل اول و میانی سینمای ایران چندان تمایلی به ساخت فیلم در این برهه زمانی از خود نشان ندهند و خود را به یک بازنشستگی خود خواسته وادارند!

اما به هرحال جشنواره فیلم فجر با تمامی مشکلات، سختی ها و کمبودها از راه می رسد، جشنواره ای که سال هاست آینه سینمای ایران لقب گرفته و بزرگترین ضیافت سالانه سینماگران ایرانی است و همه ساله با حاشیه ها و اخبار گوناگون و جذابی همراه بوده است.

امسال هم جشنواره فیلم فجر چندین فیلم پرحاشیه و پر سر و صدا دارد. برلین منفی هفت از همین حالا یکی از پرحاشیه ترین فیلم های این دوره از جشنواره است. فیلمی که تهیه کنندگی آن را محمدرضا عباسیان دبیر سی و یکمین جشنواره بین المللی فیلم فجر بر عهده دارد و به همین دلیل الزاماً می بایستی در بخش خارج از مسابقه به نمایش دربیاید اما عباسیان طی یک اظهار نظر قاطع اعلام کرد که این فیلم در صورت تمایل می تواند در بخش مسابقه سینمای ایران سی و یکمین جشنواره بین المللی فیلم فجر حضور داشته باشد.

فیلم های یک خانواده محترم، خانه پدری، قصه ها، آینه شمعدون و غیره نیز جزو فیلم هایی بودند که اگر امکان حضورشان در جشنواره فیلم فجر حداقل به صورت محدود برای اهالی رسانه فراهم شود نیز می تواند به فیلم هایی جنجالی و پرحاشیه تبدیل شود که البته امید است با کمک مسئولین و رفع توقیف و محدودیت حداقل این فیلم ها برای اصحاب رسانه به نمایش درآیند. کما این که طی سال های گذشته تعداد زیادی از فیلم ها به طور اختصاصی در سالن رسانه ها به نمایش درآمد که با استقبال خوبی از سوی اصحاب رسانه مواجه شد.

در این مقاله نگاهی کلی به تمامی فیلم های آماده نمایش و در حال آماده سازی و یا فیلمبرداری که امکان حضورشان در سی و یکمین جشنواره بین المللی فیلم فجر است انداخته ایم.

در وهله اول و قبل از هر نکته دیگر جای تعدادی از فیلمسازان شاخص سینمای ایران در جشنواره سی و یکم خالی به نظر می رسد. کارگردانانی همچون بهرام بیضایی، بهمن فرمان آرا، ناصر تقوایی، عباس کیارستمی، اصغر فرهادی، مسعود کیمیایی، داریوش مهرجویی، کیومرث پوراحمد، رسول صدرعاملی، عبدالرضا کاهانی، جعفر پناهی، داوود میرباقری، رضا میرکریمی، همایون اسعدیان، کمال تبریزی، سامان مقدم، محمدحسین لطیفی، سامان سالور، حسن فتحی، پرویز شیخ طادی، بهروز افخمی، علیرضا امینی و بسیاری دیگر که یا سال هاست جایی برای کار در سینمای ایران ندارند و مجال و فرصتی نمیابند تا دست به تولید فیلم بزنند و یا دیگر میلی برای تولید فیلم ندارند.

تعدادی از این فیلمسازان مانند مانند بهرام بیضایی و عباس کیارستمی جلای وطن کرده اند و اصغر فرهادی نیز ترجیح داده دیگر در سینمای ایران کار نکند و امثال بهمن فرمان آرا هم به تبعیدی خود خواسته فرو رفته اند.

همچنین تعدادی از فیلم های مطرح کارگردان مرد سینمای ایران از جمله خانه پدری ساخته کیانوش عیاری مدت ها است در توقیف به سر می برد و به تازگی جدیدترین اثر بهرام بهرامیان با عنوان آینه شمعدون هم به جرگه فیلم های توقیفی سینمای ایران پیوسته است.

فیلم هایی که در صورت حضورشان در جشنواره فیلم فجر می توانستند یکی از شاخص ترین و جنجالی ترین فیلم های این دوره از جشنواره باشند و به اعتلای این رویداد بزرگ سینمایی ایران کمک کنند.

از سوی دیگر فیلم های سینماگران شاخصی همچون مجید مجیدی با فیلم محمد (ص) و ابراهیم حاتمی کیا با چ نیز در حال فیلمبرداری هستند و به هیچ عنوان نمی توان انتظار حضور آن ها را در سی و یکمین جشنواره بین المللی فیلم فجر داشت.

داستان فیلم جنجالی مجید مجیدی از دوران جاهلیت و شرایط اجتماعی زمان تولد حضرت محمد (ص) آغاز می‌شود و در ۱۲سالگی ایشان به پایان می‌رسد. این فیلم که می توانست یکی از فیلم های شاخص جشنواره سی و یکم باشد به دلیل عدم اتمام فیلمبرداری نمی تواند در این دوره از جشنواره حاضر شود. امین تارخ، مهدی پاکدل، ساره بیات، مینا ساداتیان،محسن تنابنده، حمید فرخ‌نژاد، رعنا آزادی‌ور، هدایت هاشمی، نگار عابدی و غیره از جمله بازیگران فیلم جنجالی و پر هزینه محمد (ص) هستند. این فیلم در صورت رسیدن به جشنواره می تواند یکی از مدعیان بزرگ جشنواره برای کاندیداتوری و دریافت سیمرغ های متعدد و گوناگون باشد.

فیلم چ به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا نیز به دو روز و دو شب از زندگی شهید مصطفی چمران می‌پردازد و بازیگرانی همچون فریبرز عرب‌نیا، مریلا زارعی، بابک حمیدیان و سعید راد در آن به ایفای نقش پرداخته اند. این فیلم نیز که هم اکنون در حال فیلمبردای است احتمالاً نمی تواند در این دوره از جشنواره حضور داشته باشد.

اما با تمامی این تفاسیر تعدادی از فیلمسازان بنام سینمای ایران در حال حاضر مشغول انجام مراحل فنی پایانی فیلم های خود هستند که از میان می توان به علیرضا داوود نژاد، مسعود ده نمکی، امیر ثقفی، بهرام توکلی و غیره نام برد.

فیلم همه چیز برای فروش به کارگردانی امیر ثقفی که پیش از این با فیلم مرگ کسب و کار من است در جشنواره فیلم فجر حاضر شده بود و نگاه مثبت اغلب منتقدان سینمای ایران را به سوی خود جلب کرده بود آخرین مراحل صداگذاری را می گذراند و به همین دلیل در صورت تمایل تهیه کننده فیلم می تواند فرم حضور در سی و یکمین جشنواره بین المللی فیلم فجر را پر کند.

همه چیز برای فروش در صورت حضور در این دوره از جشنواره می تواند یکی از شانس های بزرگ جشنواره به حساب آید. این فیلم که تهیه کنندگی آن را علی اکبر ثقفی بر عهده دارد در مورد سرنوشت انسان‌هایی که ناخواسته محکوم به عدل هستند، بازیگرانی همچون: صابر ابر، مریلا زارعی، مزدک میرعابدینی، محمود نظرعلیان، ساعد سهیلی، سارا کاشفی، حسین مسلمی، جواد عزتی و حبیب رضایی در همه چیز برای فروش به ایفای نقش پرداخته اند.

با توجه به نگاه نقادانه ای که ثقفی در فیلم قبلی اش یعنی مرگ کسب و کار من است روی انسان هایی که از لحاظ اقتصادی در بحرانی ترین شرایط زندگی شان به سر می بردند و ابراز تمایل وی نسبت به تولید فیلم هایی با مضامین اجتماعی پیش بینی می شود جدیدترین اثر وی یعنی همه چیز برای فروش هم یکی از فیلم های چالش برانگیز اجتماعی سال های اخیر سینمای ایران باشد.

همه چیز برای فروش از همین حالا می تواند مدعی کاندیداتوری در چندین رشته از جمله: بهترین بازیگر نقش اول زن و مرد، بهترین فیلمنامه و بهترین کارگردانی باشد. در مورد بازی درخشان بازیگران این فیلم تا کنون صحبت های بسیاری در محافل سینمایی شده است که با وجود مریلا زارعی و صابر ابر می توان بر این امر صحه گذاشت.  

فیلم جیب بر خیابان جنوبی به کارگردانی سیاوش اسعدی نیز یکی دیگر از شانس های امسال جشنواره فیلم فجر محسوب می شود. این فیلم که هم اکنون در حال آخرین مراحل فنی صداگذاری است در صورت تمایل تهیه کننده فیلم می تواند در جشنواره سی و یکم حاضر باشد.

 اسعدی پیش از این فیلم تحسین شده حوالی اتوبان را کارگردانی کرده بود که مورد توجه تعداد زیادی از مخاطبان و منتقدان سینمای ایران قرار گرفته بود. به جای خلاصه داستان این فیلم آمده است: بگذار به ضرب شمشیر یک دلاور از پا درآیم، پولاد در قلب و لبخند بر لب. زمانی چنین گفته بودم، ولی تقدیر چه بازی ها که ندارد، میدان جنگ من فاضلاب گند خیابان بود و خصم من یک گاری با باری هیزم. بسیار منطقی است، من همه چیزم را از دست داده ام، حتی مردنم را...

در جیب بر خیابان جنوبی بازیگرانی همچون مصطفی زمانی، نورا هاشمی، بهناز جعفری، پیام دهکردی، امیر جعفری، محمود جعفری، هومن برق نورد، افشین سنگ چاپ، لیلا بلوکات، علی رضا جعفری و علی علایی به ایفای نقش پرداخته اند. جالب ترین نکته در مورد فیلم جیب بر خیابان جنوبی حضور تازه رئیس انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران به عنوان بازیگر در این فیلم است که پیش از این در برخی از فیلم ها همچون بوتیک به کارگردانی حمید نعمت الله نیز به ایفای نقش پرداخته بود.

کلاس هنرپیشگی به کارگردانی علیرضا داوود نژاد نیز احتمالاً یکی دیگر از فیلم های شاخص سی و یکمین جشنواره فیلم فجر خواهد بود. داوود نژاد پیش از این فیلم های پر سر و صدایی همچون : نیاز و مرهم را کارگردانی کرده بود که مورد توجه منتقدان سینمای ایران واقع شده بود. کلاس هنرپیشگی به داستان زندگی چندین هنرجوی بازیگری می پردازد و وارد زندگی آن ها می شود. رضا داوودنژاد، محمدرضا داوودنژاد، زهرا داوودنژاد، احترام‌السادات حبیبیان و کبری حسن‌زاده از جمله بازیگران این فیلم هستند. با توجه به ترکیب بازیگران این فیلم و احتمال کلیشه ای و تکراری بودن بازی اقوام آقای کارگردان نمی توان انتظار داشت تا این فیلم بتواند حداقل در رشته بازیگری کاندیدای دریافت جایزه ای شود!

مسعود ده نمکی دیگر کارگردان سینمای ایران و سازنده مجموعه سه قسمتی پر سر و صدای اخراجی ها نیز اینک جدیدترین فیلم اش با عنوان رسوایی را در آخرین مراحل فنی دارد.

این فیلم داستان افسانه دختر جنوب شهری است که به علت بدهی‌های مالی پدر تحت فشار طلبکاران قرار دارد و با دزدیدن سفته‌های پدرش در حین فرار با روحانی زاهدی آشنا می‌شود که این روحانی در مسیر کمک به افسانه خود دچار مشکلاتی می‌گردد. در این فیلم بازیگرانی همچون اکبرعبدی، الناز شاکردوست، محمد رضا شریفی نیا، کامران تفتی، مریم کاویانی، امیر دژاکام، امیر نوری، اسماعیل خلج، مجید مشیری، فرامرز روشنایی، آرزو افشار و تینا آخوندتبار حضور دارند. رسوایی مطمئناً در صورت حضور در جشنواره فیلم پر طرفداری از نظر منتقدان نخواهد شد و جایزه ای هم از جشنواره نخواهد گرفت. اما در صورت حضور در جشنواره می تواند یکی از پر سر و صداترین فیلم های جشنواره باشد و در سینمای مطبوعات جنجالی را راه بیندازد.

پرویز شهبازی دیگر فیلمساز سرشناس سینمای ایران نیز این روزها مشغول آخرین مراحل صداگذاری جدیدترین فیلم اش با عنوان سلام، خداحافظ است. پرویز شهبازی همیشه یکی از پرطرفدارترین کارگردانان سینمای ایران بوده و فیلم های قبلی اش همچون نفس عمیق و عیار 14 مورد توجه منتقدان و مخاطبان سینمای ایران قرار گرفته است. جدیدترین فیلم شهبازی در صورت حضور در جشنواره سی و یکم می تواند یکی از شانس های این دوره از جشنواره باشد. داستان فیلم در مورد یک دانشجوی شهرستانی به نام مریم است که در یکی از دانشگاه‌های تهران ثبت نام می کند، اما به دلیل کمبود جا در خوابگاه با دختر دیگری که دانشجو نیست همخانه می شود. پگاه آهنگرانی، احمد مهران‌فر، نازنین بیاتی، بهرنگ علوی، فریدالدین، لادن سلیمانی از جمله بازیگران فیلم سلام، خداحافظ هستند. با توجه به این نکته مهم که شهبازی پیش از این برای نگارش فیلمنامه هایی همچون به آهستگی به کارگردانی مازیار میری، نفس عمیق به کارگردانی خودش از جشنواره فیلم فجر شده و چندین جایزه معتبر دیگر فیلمنامه نویسی را نیز دریافت کرده است از همین حالا می تواند مدعی دریافت سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه برای جدیدترین فیلم اش یعنی سلام خداحافظ باشد.

آقای الف به کارگردانی علی عطشانی و با بازی پوریا پورسرخ، لیلا اوتادی، نیما شاهرخ شاهی، هوشنگ حریرچیان، مهران رجبی، خشایار راد و غیره نیز در صورت حضور در جشنواره فجر می تواند به یکی از فیلم های مطرح و نه خوش ساخت و پرطرفدار بدل شود. داستان این فیلم که به گفته سازندگان اش اولین فیلم سه بعدی سینمای ایران است در مورد فردی به اسم آقای ادیب است که برای روزنامه‌ها مقاله می‌نویسد و در یکی از روزنامه‌ها در مورد وی مباحثی مطرح شده و او را آقای الف می‌نامند و از این به بعد به این نام مشهور می‌شود.

عطشانی پیش از این فیلم های در امتداد شهر، دموکراسی تو روز روشن و غیره را کارگردانی کرده بود که اغلب فیلم های وی فیلم هایی پر هزینه و جنجالی بوده اند اما استقبال چندانی از آن ها توسط منتقدان و مخاطبان صورت نگرفته است. به همین منظور آقای الف نمی تواند شانسی در جشنواره سی و یکم داشته باشد و شاید اگر از لحاظ جلوه های ویژه کامپیوتری خوب عمل کرده باشد بتواند در بخش بهترین دستاورد فنی و هنری نامزد و یا برنده دریافت جایزه ای شود.

اما فرزند چهارم به کارگردانی وحید موسائیان که یکی از فیلم های جنجالی سینمای ایران است و به تازگی فیلمبرداری آن به اتمام رسیده است می تواند یکی از شانس های مهم سی و یکمین جشنواره فیلم فجر باشد.

موسائیان پیش از این فیلم هایی همچون خاموشی دریا، آرزوهای زمین، سرزمین گمشده، گوشواره و گلچهره را کارگردانی کرده بود. داستان این فیلم سفری است به آن سوی آفریقا جایی که شرافت انسانی در گیر و دار جنگ و قحطی سربلند بیرون می‌آید. مهتاب کرامتی، مهدی هاشمی،حسین محب اهری، ناصر گیتی جاه، معصومه قاسمی پور، زهرا برومند،ساناز زرین مهر و حامد بهداد از جمله بازیگران فرزند چهارم جدیدترین فیلم موسائیان می باشند.

با توجه به شنیده هایی مبنی بر بازی متفاوت و درخشان حامد بهداد، مهدی هاشمی و مهتاب کرامتی در این فیلم می توان از همین حالا فرزند چهارم را فیلمی دانست که حداقل در رشته بازیگری نامزد دریافت سیمرغ بلورین شود.

روز رستاخیز به کارگردانی احمدرضا درویش فیلمساز برجسته سینمای ایران نیز یکی دیگر از شانس های جشنواره امسال است. این فیلم که مدت ها است آماده پخش است در صورت پر کردن فرم حضور در جشنواره می تواند به یکی از مطرح ترین فیلم ها بدل شود. داستان روز رستاخیز درباره واقعه عاشوراست که با همراهی بکیر (فرزند حر ابن یزید ریاحی) به قیام امام حسین (ع) و متن حوادث واقعه عاشورا می پردازد. این فیلم مقطع زمانی مرگ معاویه تا قیام امام حسین (ع) و شهادت آن حضرت را در بر می گیرد. پوریا پورسرخ، حسن پورشیرازی، فرهاد قائمیان، بابک حمیدیان، بهادر زمانی، انوشیروان ارجمند، علی جاویدفر، انوش معظمی، حمید جدیدی، میرطاهر مظلومی، مهتاب کرامتی، شقایق فراهانی، لیلا بلوکات و زهره حمیدی از جمله بازیگران این فیلم هستند.

این فیلم در صورت حضور در جشنواره می تواند یکی از مدعیان اصلی جشنواره برای دریافت چندین سیمرغ بلورین از جمله سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی و جلوه های ویژه میدانی باشد.

فیلم مروارید به کارگردانی سیروس حسن پور که در ژانر کودک قرار دارد و از لحاظ جلوه های ویژه کامپیوتری و فیلمبرداری یکی از مطرح ترین ها در سینمای ایران است نیز در صورت حضور در سی و یکمین جشنواره فجر می تواند شانس دریافت جوایز متعددی را داشته باشد.

این فیلم که اولین اکران اش در بیست و ششمین جشنواره بین المللی فیلم های کودکان و نوجوانان بود در مورد خواهر و برادری است که به دلیل شرایطی که برای پدرشان که صیاد مروارید بوده است به وجود آمده دچار مشکلاتی می‌شوند و ماجرای آن‌ها به نوعی با تخم‌گذاری لاک‌پشت‌ها گره می‌خورد. بازی دو کودک خردسال این فیلم یکی از بهترین ها است اما متأسفانه این فیلم در جشنواره فیلم کودک قربانی دسته بندی متعدد دست اندرکاران و داوران جشنواره شد و به نوعی در بخش اهدای جوایز آن چنان که شایسته بود مورد توجه قرار نگرفت. مهدی فقیه، سلیمه رنگزن، علیرضا اوسیوند، سید عبدالله موسوی، میرطاهر مظلومی، حسن ذاکری، سیروس کهوری‏ نژاد و پریوش نظریه از جمله بازیگران فیلم مروارید هستند.

برلین منفی هفت به کارگردانی رامتین لوافی پور هم که به عنوان یکی از پروژه های فاخر در حال تولید است و تهیه کنندگی آن را هم دبیر جشنواره امسال بر عهده دارد در صورت حضور در جشنواره می تواند همراه با حاشیه های زیادی باشد. به طوری که این حواشی در اولین نشست مطبوعاتی دبیر و مدیر روابط عمومی سی و یکمین جشنواره بین المللی فیلم فجر با اصحاب رسانه نیز پیش آمد. این فیلم در مورد زندگی چند مهاجر است که عواقب جنگ و حمله به عراق آنها را به دنبال جایی برای زنده ماندن می‌کشاند. عاطف به‌همراه دختر و پسر بیمارش به برلین می‌رسند جایی که خطری زندگی شان را تهدید نمی‌کند. اما متوجه می‌شوند که همه زندگی زنده ماندن نیست. توم بیشاپز، مصطفی زمانی، کارولین ایشهورن، مسعود رایگان، حلیما ایلتر، هاینه لاترباخ، سمیر فوکس، مریم عباس، کریستین ویکتور کوینه از جمله بازیگران این فیلم جنجالی هستند که هزینه گزافی برای تولید آن مصرف شده است.

بهرام توکلی نیز که همیشه فیلم هایش با استقبال بی نظیری از سوی مخاطبان و منتقدان روبرو بوده امسال فیلم احتمال معکوس را آماده نمایش دارد. فیلمی که در صورت حضور در جشنواره می تواند احتمالاً یکی از پدیده های سال سینمای ایران شود. توکلی پیش از این فیلم های تحسین شده اینجا بدون من، پرسه در مه و پابرهنه در بهشت را ساخته بود. در خلاصه داستان این فیلم آمده است: زوج جوانی در مدتی کوتاه لحظات زندگی گذشته‌شان را مرور می‌کنند و این مرور خاطرات زندگی حالشان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. ترانه علیدوستی، صابر ابر، سحر دولتشاهی، سعید چنگیزیان و حمیدرضا آذرنگ از جمله بازیگران فیلم احتمال معکوس به کارگردانی بهرام توکلی هستند.

بهرام توکلی خود در چندین مصاحبه ای که داشته است احتمال معکوس را اثری متفاوت با سایر فیلم هایش برشمرده است و به همین منظور هواداران این فیلمساز می توانند منتظر اتفاق جدیدی در روند فیلمسازی وی باشند.

احتمال معکوس یکی از فیلم هایی است که از همین حالا مدعی دریافت چندین جایزه از جشنواره فیلم فجر است.

هیچ کجا هیچ کس به کارگردانی ابراهیم شیبانی و با حضور رضا کیانیان، محمدرضا فروتن، مهناز افشار، صابر ابر، بهاره کیان افشار و بابک کریمی نیز می تواند یکی از فیلم مهم و جنجالی سی و یکمین جشنواره بین المللی فیلم فجر باشد اما با توجه به کارنامه ضعیف کارگردان و ساخت فیلم های نازلی همچون زهر عسل و صحنه جرم ورود ممنوع نمی توان انتظار داشت تا هیچ کجا هیچ کس اثری خوش ساخت و قابل تأمل محسوب شود اما این فیلم حداقل به واسطه حضور بازیگران مطرح می تواند فیلمی شود که مخاطبان عام برای دیدن آن به اصطلاح سر و دست بشکانند. 

آشغال های دوست داشتنی به کارگردانی محسن امیریوسفی نیز که در مورد خانواده‌ای است که یک شب فرصت دارند مشکل مادر خانواده را حل کنند نیز می تواند یکی از فیلم های مهم امسال باشد. شیرین یزدان‌بخش، حبیب رضایی، هدیه تهرانی، نگار جواهریان، صابر ابر و شهاب حسینی در این فیلم به ایفای نقش می پردازند. امیریوسفی پیش از این فیلم جنجالی و بحث برانگیز آتشکار را کارگردانی کرده بود. این فیلم در مورد فضای انتخابات سال 1388 است و به همین منظور می تواند فیلمی چالشی و پر سر و صدا در جشنواره فجر باشد.

زندگی مشترک آقای محمودی و بانو به کارگردانی سید روح الله حجازی که در ادامه فیلم زندگی خصوصی آقا و خانم میم تولید می شود و بازیگرانی همچون حمید فرخ‌نژاد، هنگامه قاضیانی، پیمان قاسم‌خانی و ترانه علیدوستی در آن به ایفای نقش می پردازند نیز می تواند یکی از شانس های جشنواره سی و یکم باشد.

اما فیلم های زیاد دیگری این روزها یا مشغول آماده شدن هستند و یا در حالت آماده نمایش به سر می برند که به هیچ وجه به لحاظ سابقه کاری قبلی فیلمسازان، ساختار و درونمایه فیلم های جذاب و پرمخاطبی نخواهند بود و حضور و یا عدم حضورشان در جشنواره فیلم فجر اگر نه حالت منفی که حالت خنثی خواهد داشت. در این میان می توان به فیلم هایی از جمله فرزند خوانده به کارگردانی وحید نیکخواه آزاد که بلاشک یکی از بدترین تولیدات سینمای کودک در سینمای ایران به شمار می رود، چتر سبز به کارگردانی ناصر رفایی، تولد به کارگردانی محمدرضا ورزی، گناهکاران به کارگردانی فرامرز قریبیان، بچگیتو فراموش نکن به کارگردانی جلال فاطمی، بچه های جسور به کارگردانی حجت الله سیفی، ابرهای ارغوانی به کارگردانی سیامک شایقی، عقاب صحرا به کارگردانی مهرداد خوشبخت، بزرگمرد کوچک به کارگردانی صادق دقیقی، جا به جا به کارگردانی علی توکل نیا، غریبه به کارگردانی حمید بهمنی، خاکستر و برف به کارگردانی روح الله سهرابی، یوسف هور به کارگردانی علی اصغر شادروان، نیکان و بچه غول به کارگردانی عبدالرحمن رضایی، استرداد به کارگردانی علی غفاری، دل بی قرار به کارگردانی قربان محمدزاده، عملیات مهدکودک به کارگردانی فرزاد اژدری، آفتاب مهتاب زمین به کارگردانی علی قوی تن، از تهران تا بهشت به کارگردانی ابوالفضل صفاری، به خاطر پونه به کارگردانی هاتف علیمردانی، گهواره ای برای مادر به کارگردانی پناه بر خدا رضایی و غیره نام برد.

با این حساب می توان به این نتیجه رسید که در صورت رسیدن فیلم های کارگردانانی همچون مجید مجیدی و ابراهیم حاتمی کیا به جشنواره هم تنور جشنواره سی و یکم آنچنان که باید گرم نخواهد شد چرا که تعداد فیلم های مهم این دوره از جشنواره نسبت به فیلم های پیش پا افتاده بسیار کمتر است. به طور کل آن گونه که از شواهد بر می آید در این دوره از جشنواره تنها فیلم های محمد (ص)، چ و روز رستاخیز جزو فیلم های فاخر محسوب می شوند که دو فیلم اول به احتمال بیش از نود درصد به جشنواره سی و یکم نخواهند رسید.

همچنین از میان فیلم های اجتماعی با دیدگاه آسیب شناسانه نیز تنها فیلم های هیس، دخترها فریاد نمی زنند، سلام خداحافظ و غیره حرفی برای گفتن خواهند داشت و از میان فیلم های بی شماری که در ژانر کودک ساخته شده و آماده نمایش هستند نیز تنها فیلم مروارید می تواند سرفراز بیرون بیاید.

از سوی دیگر در میان فیلمسازان زن ایرانی تنها احتمال حضور پوران درخشنده فیلمساز نام آشنای سینمای ایران با فیلم هیس، دخترها فریاد نمی زنند می رود، هیس دخترها فریاد نمی زنند به بررسی مسائل دختران جوان می‌پردازد و ترس از آبرو را در این دوره سنی آسیب‌شناسی می‌‌کند. این فیلم داستان دختری است که در دو ازدواج قبلی‌اش شکست خورده و در آستانه ازدواج سوم دچار بحران روحی شده است. درخشنده که به عنوان یک فیلمساز اجتماعی در سینمای ایران شناخته شده در جدیدترین فیلم اش از بازیگران سرشناسی همچون: شهاب حسینی، مریلا زارعی، جمشید هاشم پور، طناز طباطبایی، فرهاد آییش، مائده طهماسبی، شیرین بینا، بابک حمیدیان و غیره استفاده کرده است. هیس دخترها فریاد نمی زنند در صورت حضور در سی و یکمین جشنواره بین المللی فیلم فجر شانس زیادی برای دریافت جایزه سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه، فیلم و کارگردانی را خواهد داشت. پوران درخشنده فیلمساز شاخص سینمای ایران پیش از این با فیلم هایی از جمله: خواب های دنباله دار، شمعی در باد و پرنده کوچک خوشبختی در جشنواره های متعدد فیلم فجر حضور داشته و برای فیلم پرنده کوچک خوشبختی توانسته در سال 1366 برنده لوح زرین بهترین فیلم از ششمین جشنواره بین المللی فیلم فجر شود. به طور کلی در صورت حضور فیلم هیس، دخترها فریاد نمی زنند در این دوره از جشنواره این فیلم می تواند یکی از شانس های سی و یکمین جشنواره بین المللی فیلم فجر باشد.

نادره ترکمانی یکی دیگر از فیلمسازان زن سینمای ایران است که به نوعی فیلمساز مختص ژانر کودک به حساب می آید. ترکمانی که پیش از این فیلم خاله سوسکه را ساخته بود، امسال فیلم گورداله و عمه غوله را آماده نمایش دارد که در صورت پر کردن فرم تقاضای حضور در سی و یکمین جشنواره بین المللی فیلم فجر و تأیید هیئت انتخاب می تواند در این دوره از جشنواره حاضر باشد. گورداله و عمه غوله هر چند فیلمی ضعیف در ژانر کودک سینمای ایران محسوب می شود و اغلب مخاطبان خاص و عام از این فیلم ابراز نارضایتی می کردند اما توانست در بیست و ششمین جشنواره بین المللی فیلم های کودکان و نوجوانان بسیار بدرخشد و جوایز متعددی از جمله جایزه ویژه انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران را به خود اختصاص دهد اما با این حال در صورت حضور این فیلم در سی و یکمین جشنواره بین المللی فیلم فجر هم نمی توان انتظار داشت تا این فیلم مورد توجه مخاطبان واقع شود.

مریم میلانی، خواهر تهمینه میلانی فیلمساز مهم سینمای ایران نیز با فیلم کاغذ خروس نشان به تهیه کنندگی محمد نیک بین نیز می تواند در این دوره از جشنواره حضور داشته باشد. کاغذ خروس نشان که اولین تجربه فیلمسازی حرفه ای میلانی است تا کنون جوایز متعددی را از جشنواره های مختلف جهانی کسب کرده است.

انسیه شاه حسینی دیگر فیلمساز زن ایرانی است که هم اکنون فیلم زیباتر از زندگی را که در مورد زندگی شهید علم الهدی است در دست تدوین دارد.

این فیلمساز زن سینمای ایران که فیلمساز مختص ژانر سینمای جنگ و دفاع مقدس محسوب می شود پیش از این فیلم های غروب شد بیا، پنالتی و شب به خیر فرمانده را کارگردانی کرده بود که هیچ یک مورد توجه منتقدان، مخاطبان و همچنین اعضای هیئت داوران جشنواره ها قرار نگرفتند. به همین دلیل در صورت حضور جدیدترین فیلم شاه حسینی در جشنواره فیلم فجر هم نمی توان انتظار داشت که با فیلمی شاخص روبرو شویم. داستان جدیدترین فیلم شاه حسینی در مورد زندگی شهید علم‌الهدی و رزمندگانی است که در عملیات نصر حضور داشتند. این عملیات توسط ارتش در اوایل جنگ در منطقه جنوب اهواز در دشت آزادگان انجام شد.

به طور کلی در صورت حضور این چهار فیلم یعنی هیس، دخترها فریاد نمی زنند، گورداله و عمه غوله، زیباتر از زندگی و کاغذ خروس نشان در سی و یکمین جشنواره بین المللی فیلم فجر هم هر چند که نسبت به سال گذشته که تنها یک فیلمساز زن در جشنواره حاضر بود از لحاظ کمیتی فیلمسازان زن بیشتری در جشنواره حاضرند اما از لحاظ کیفیتی به طور قطع با فیلم های به مراتب ضعیف مواجه خواهیم بود و جای سینماگران زن مطرحی همچون تهمینه میلانی، رخشان بنی اعتماد، مرضیه برومند، فریال بهزاد، پریسا بخت آور، منیژه حکمت و غیره در این دوره از جشنواره خالی به نظر می رسد. فیلمسازانی که سال های قبل با فیلم های مطرح، مهم و جنجالی خود شور و نشاط زائد الوصفی را در جشنواره های فیلم فجر برپا می کردند و اکنون به دلیل شرایط بدی که بر سینمای ایران حاکم شده است اغلب یا کم کار شده و یا دیگر میلی به حضور در سینما ندارند. رخشان بنی اعتماد حتی آخرین ساخته اش با عنوان قصه ها اجازه نمایش در اکران خصوصی سینماتک را نمی گیرد و تهمینه میلانی که پیش از این فیلم های ارزشمندی همچون دوزن، نیمه پنهان، واکنش پنجم و تسویه حساب را ساخته بود برای ساخت جدیدترین فیلم اش با مشکلات عدیده ای روبرو می شود.

این معضلات تنها به فیلمسازان نسل اول و دوم سینمای ایران محدود نمی شود بلکه فیلمسازان زن نسل جدید سینمای ایران نیز اغلب کم کار شده اند، شالیزه عارف پور، مونا زندی حقیقی، مانلی شجاعی فرد و غیره هم گویا دیگر تمایلی برای ساخت فیلم ندارند. به طور کلی فیلمسازان زن مطرحی که سال های قبل با فیلم های خوبشان حضوری چشمگیر در جشنواره فیلم فجر داشتند امسال از غایبان بزرگترین رویداد سینمایی ایران قلمداد می شوند.