تصویر اول

حمید هامون در کلبه محقر علی عابدینی نشسته است و یک کتاب اطلس جغرافیایی تاریخی را ورق می زند علی سوی دیگر اتاق سه تار می زند حمید هامون با نگاه به عکسهای کتاب، یکی یکی نام سلسله هایی که بر ایران حکمرانی کرده اند را بر زبان می آورد هخامنشی، اشکانیان، ساسانیان ... تا به دوره معاصر می رسد و با لحنی آمیخته از حسرت و تعجب و طنز می گوید: اِه! چه کوچیک شد! ( فیلم هامون ساخته زنده یاد داریوش مهرجویی -1368)

تنها یک واقعیت از تلخی این مرور حسرت بار بر جغرافیایی که در یک تقدیر تاریخی کوچک و کوچک تر شد می کاهد و آن اینکه در این تاریخ پر فراز و نشیب آنچه همواره به جا مانده، فرهنگ سترگ و ماندگار این دیار است.  از شعر و قصه و ترانه و افسانه تا رسوم و جشن ها، همچون نوروز که هیچگاه از یاد نرفت انگار فارغ از جغرافیایی که کوچکتر می شد این دلهای مردم این سرزمین بود که همچون پوسته سخت صدف، مروارید گرانبهای فرهنگ پارسی را از تند باد حوادث حفظ و ماندگار کرد.

تصویر دوم

ویژه نامه نوروزی دنیای اقتصاد ورق می زنم یکی از مقالات خبر از مهاجرت 333 هزار نفر از کشور در سال 1402 می دهد. 41 درصد مهاجران جوان هستند و در ادامه می نویسد: " این مهاجرت گسترده فقط جابجایی افراد نیست بلکه فرار امید، خلاقیت و نیروی محرک توسعه از سرزمین است. وقتی جوانان تحصیل کرده و فعال اقتصادی، آینده خود را در بیرون از مرزها جست و جو می کنند زنگ خطر جدی برای پیری جمعیت، رکود اقتصادی و فروپاشی سرمایه اجتماعی به صدا درمی آید"  حالا انگار آلبوم عکسهای خانواده ای به وسعت کشورمان ایران را ورق می زنیم، در عکس، از هر نوروز تا به نوروزی دیگر، از جمع این خانواده، عده ای کم می شوند. کمتر و کمتر، اما این بار  کوچک شدن این جمع نیست فقط حسرت ندارد. خطر این کوچک شدن از آب رفتن این جغرافیای پهناور در گذر تاریخ بیشتر است. این کوچک شدن یعنی همان حراج و به یغما رفتن آینده.  از دست رفتن دلهایی که دیگر نیستند تا فرهنگ این سرزمین را نگهدارند خطر جدی است مثل خالی شدن دریاچه سد کرج همین بغل گوشمان.

تصویر آخر

واقعا دیگر نمی شود به این نبودن ها و کم شدن ها عادت کرد و کم شدن هایی که در عکس های یادگاری هر نوروز کنار سفره هفت سین بیشتر به چشم می آید.

تلخ است و انگار در یک تلخی بی پایان منتظر رسیدن پایانی تلخ هستیم.

سعید توجهی

در همین رابطه بهاریه های پرده سینما در نوروز  ۱۴۰۴ را بخوانید

نوروزی که پشت سر جا ماند- کتایون بیجاری

این پرنده مهاجر- سعید توجهی

از دوستت دارم خبری نیست- امید فاضلی

دلتنگی های نویسنده ای در خیابان چهل و هشتم؛ در رثای سیدابراهیم نبوی- غلامعباس فاضلی